မငိုပါနဲ႔ ဧရာဝတီ

သူတို႔ဟာ…ကမၻာေပၚမွာတတိယအရွည္ဆုံးနဲ႔အာရွမွာအရွည္ဆုံးျမစ္ျဖစ္တဲ႔ယန္စီဆိုတဲ႔ျမစ္ႀကီးကိုပိုင္ဆိုင္ထား ခဲ႔တယ္။
အဲသလိုရွည္လ်ားလွပတဲ႔ကမၻာ႔အ႔ံဖြယ္ယန္စီီျမစ္ႀကီးဟာဆိုရင္ယဥ္ေက်းမႈေတြအမ်ိဳးမိ်ဳးကိုတည္ေဆာက္ခဲ႔တဲ႔ ျမစ္ ႀကီးတစ္စင္းၿဖစ္တယ္။သူတို႔ဟာ…အဲဒီျမစ္ႀကီးကိုတိမ္ေကာ၊ပ်က္စီး၊ပတ္၀န္းက်င္သဘာ၀တရားႀကီးတစ္ခုလုံးကို   ေမွာက္လွန္ဖ်က္ဆီးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္လူေတြသာမကကၽြဲႏြားတိရစၦာန္ေတြပါဒုကၡေရာက္ေစခဲ႔တယ္။ အခုဆိုရင္.. ယန္စီျမစ္ႀကီးဟာ..ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ႔မယ္႔ကမၻာ႔အထင္ရွားဆုံးသဘာ၀သယံဇာတ၁၀ခုထဲမွာတစ္ခုပါေနၿပီ။   ေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္မွာယန္စီဆိုတာတရုတ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ဒ႑ာရီနဂါးႀကီးေတြလို႕ေရွးေဟာင္းစာေပက်မ္းဂန္ေ တြထဲမွာပဲရွင္သန္အသက္၀င္လႈပ္ရွားေတာ႔မယ္ထင္ရဲ႕။ဒီျမစ္ႀကီးတင္လားဆိုေတာ႔မဟုတ္ေသးဘူး၊ သူတို႔ပိုင္ဆုိင္တဲ႔ အျခား အခရာျမစ္ႀကီး ခုႏွစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ အ၀ါေရာင္ျမစ္(Yellow River)၊ ပုလဲျမစ္ ( Pearl River),  Songhua River, Huai River, Hai River နဲ႔ Liao River ေတြကိုလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔တယ္။  ဖ်က္ဆီးခံရတဲ႔ ျမစ္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔တိုင္းျပည္အႏွ႔ံမွာ မိုးေခါင္ေရရွားရပ္၀န္းေတြ ေပၚတယ္၊ ေရေတြႀကီးတယ္၊ လူေတြသာမက တိရစၦာန္ေတြပါ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးေရာက္ေနတယ္။

{ေျခာက္ေသြ႔ေနတဲ႔ ျမစ္ကမ္းပါးေတြေပၚမွာ ငုတ္တုပ္ အသက္ေပ်ာက္ၾကရတဲ႔ တိရစၦာန္ေတြ }

ေရမလႊတ္တာၾကာတဲ႔ၿမစ္ေတြဟာက်ဥ္းသြားတယ္၊တိမ္သြားတတ္တယ္။ေနေရာင္ေအာက္မွာအရွင္လတ္လတ္ အၾကာႀကီးေနဖုတ္ခံရတဲ႔ကမ္းပါးေတြဟာ မာခဲသြားေတာ႔တယ္။ အဲသလို မာခဲသြားတဲ႔အတြက္… ေရလႊတ္တဲ႔အခါ မိုးရြာတဲ႔အခါေတြမွာ.. ကမ္းပါးေျမဟာ ေရကိုမစုပ္ႏို္င္ေတာ႔ဘူး။ ေရကို မစုပ္ ႏိုင္တဲ႔အတြက္ ျမစ္ေတြေရလွ်ံတယ္။ လူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကတယ္။ ျမစ္ေရလွ်ံျခင္း၊ ျမစ္ေရခမ္းေျခာက္ျခင္း စတဲ႔ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရလို႔… သူတို႔လူေတြဒုကၡေရာက္တဲ႔အခါမွာ..အနည္းငယ္အျမင္မွန္ရသေယာင္ျဖစ္လာတယ္။ယန္စီျမစ္ကိုအသက္ျပန္သြင္း ဖို႔ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားတယ္။

ဒါေပမယ္႔ ….
ဒါေပမယ္႔ …… အခ်ိန္ မမွီေတာ႔ဘူး။

ယန္စီဟာကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕တရုတ္ျပည္ကိုစီးပြားေရးျမွင့္တင္လိုမႈလုပ္ရပ္ျဖစ္တဲ႔မီတာ၂၅၀၀ေက်ာ္ရွည္တဲ႔ ေရကာ တာႀကီးေၾကာင္႔၊အရွင္လတ္လတ္ေသြးေၾကာေဖာက္၊ေသြးစုတ္ခံေနရရင္းေျခေတာ္အတင္ခံေနခဲ႔ရတယ္။ ယန္ဆီေရကာတာေၾကာင့္ခဏတာ အက်ိဳးအျမတ္ရခဲ႔ေပမယ္႔ ေနာက္ပိုင္း ဒုကၡလွလွေတြ႕တဲ႔ အခါမွာ ဘီလွ်ံေပါင္း ၂.၃ဘီလွ်ံဆုံးရႈံးခဲ႔တယ္။လူေပါင္းေလးသန္းေက်ာ္၊ ကၽြဲႏြားေကာင္ေရ ၂သန္းနီးပါးနဲ႔ လယ္ေျမေအက ၉ သန္းေက်ာ္ ဒုကၡအႀကီးအက်ယ္ေရာက္ခဲ႔႔ပါတယ္။ယန္စီေရကာတာႀကီးရဲ႕သက္တမ္းဟာအႏွစ္တစ္ရာကေနသုံးရာလို႔ခန္႔မွန္း ထားတယ္။ယန္စီေရကာတာသက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားမယ္႔ေနမွာယန္စီျမစ္ဟာလည္းတစ္ပါတည္းအစေတးခံရမွာ   ျဖစ္ပါတယ္။ ယန္စီျမစ္တစ္ေလွ်ာက္က biodiversity တစ္ခုလုံးလည္း ေပ်ာက္ဆုံးသြားေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

{ဆန္႔ငင္ဆန္႔ငင္နဲ႔ အသက္ငင္ေနခဲ႔ၿပီး ေနာက္ဆုံးေတာ႔ ဇီ၀ိန္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားၿပီျဖစ္တဲ႔  ရွန္ဆီနယ္ေျမထဲက လန္ျမစ္ }

သူတို႔ေတြဟာconcretejunkေတြျဖစ္တဲ႔မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြ၊လမ္းမႀကီးေတြဟာတိုးတက္တဲ႔ အရိပ္အေရာင္ေတြ အျဖစ္နဲ႔ေက်နပ္ေနၾကတယ္။သဘာ၀တရားရဲ႕အလွအပေတြကိုေတာ႔မတိုးတက္ျခင္းနဲ႔ေတာဆန္ျခင္းလို႔ လြဲမွားစြာ (ဒါမွမဟုတ္)သိသိနဲ႔ေခါင္းမာစြာ..ယူဆေနၾကတယ္။ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာရွိတဲ႔တိုင္းျပည္ထဲမွာေရကာတာအမ်ားဆုံး တိုင္းျပည္အျဖစ္နဲ႔ကိုယ္႔မ်က္ႏွာကမ်က္လုံးကိုေဖာက္ထုတ္ေနတဲ႔တိုင္းျပည္ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ၀ိုင္းသတိေပးတာကို သူတို႔ နားမေထာင္ခဲ႔ဘူး။သူတို႔ေတြေဆာက္တဲ႔ေရကာတာေၾကာင့္လူေပါင္းသုံးေသာင္းေသဆုံးခဲ႔ၿပီးၿပီ။ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြေဘးကခမ္းေျခာက္တိမ္ေကာေနတဲ႔ျမစ္ေတြ ေရခ်ိဳကန္ေတြ၊ ေျမေတြကၽြံလို႔ နစ္၀င္သြားတဲ႔ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ၊အက္စစ္ေရေတြ၊ ေပ်ာက္ဆုံးသြားတဲ႔ရွားပါးတိရစၦာန္ေတြဟာ..တိုးတက္ျခင္းရဲ႕  ျပယုဒ္ေတြတဲ႔လား….။

  {ေရေတြခမ္းသြားလို႔ ေျမပက္ၾကားအက္ေတြျဖစ္၊ ေျမေတြဟာ ေရတိုက္စားျခင္းခံရ၊  စပါးစိုက္စရာေျမမရွိ… အက္စစ္ေရေတြထဲမွာလည္း  ဘယ္ငါးမွ မရွိလို႔  ႀကံရာမရျဖစ္ေနရွာတဲ႔ ယန္စီျမစ္ကမ္းနဖူးေပၚက တံငါသည္ တစ္ဦး}

{တရုတ္ျပည္  Jiangxi ျပည္နယ္က စိမ္းစိုခဲ႔တဲ႔  Poyang ေရကန္ထဲကို ေရေတြ မ၀င္ေတာ႔လို႔ ပက္ၾကားအက္ေနတဲ႔ ေျမျပင္ေပၚမွာ ေငးေမာေနတဲ႔ လူတစ္ေယာက္။ November 26.- The water level of the largest freshwater lake in China has fallen to dangerous limits due to severe droughts since this summer.}

ယန္စီျမစ္ေရခမ္းျခင္းဟာ အနီးအနားပတ္၀န္းက်င္က ျမစ္စြယ္ေပါင္း ၃၀၀ နီးပါးနဲ႔ ေရကန္ ၂၆၆ ကန္ကိုလည္း ဒိုမီနိုeffect လို ဆက္ဆက္ၿပီး ခမ္းေျခာက္ေစပါတယ္။

၂၀၀ဂ ခုႏွစ္မွာ လႈပ္သြားတဲ႔ ငလွ်င္ႀကီးဟာ Zipingpu Damေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလို႔ေျပာေနတဲ႔ သိပံၸပညာရွင္ေတြရဲ႕ စကားေတြကို နားပိတ္ထားၾကတယ္။ ဘရာဇီး၊ ကေနဒါနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လုံး ၇၅GW မွ ၈၅GW ေရပါ၀ါထုတ္တဲ႔ အခ်ိန္မွာ တရုတ္ျပည္ကေတာ႔ လာမယ္႔ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ၁၄၀GW ထပ္ထုတ္ပါဦးမယ္။

ဒီလို… တိုးတက္ျခင္းေတြရဲ႕ေနာက္မွာ ေပးဆပ္မႈေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ…. ဘယ္ေလာက္ဆက္ရွိလာမလဲ…. ဆိုတာကို မစဥ္းစား ႏိုင္ၾကေလာက္ေအာင္ ေလာဘေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္လိုမႈေတြနဲ႔.. အမိုက္ေမွာင္ဖုံးေနခဲ႔တယ္။

{ေျခာက္ေသြ႔ေနၿပီျဖစ္တဲ႔  Hubei ျပည္နယ္ထဲက Honghu ေရကန္ထဲမွာ ေသဆုံးေနတဲ႔ ငါးေတြပါ။ (May 20, 2011)  The Yangtze River, China’s longest, has been plagued by a severe drought, with the lowest level of rainfall this year since 1961, an official with the river’s flood control and drought relief headquarters said Monday, Xinhua News Agency reported. Picture taken May 20, 2011. REUTERS/Stringer (CHINA - Tags: ENVIRONMENT ANIMALS)}

{ တရုပ္ျပည္အေရွ႕ဘက္ပိုင္း ၊ Jiangxi ျပည္နယ္က Poyang ကန္ ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕အႀကီးဆုံး ေရ၀င္/ေရထြက္ကန္ႀကီးပါ။ အခုဆိုရင္ ကန္ထဲမွာ ေရဟာ ၁၀ပုံ ၁ပုံပဲ က်န္ပါေတာ႔တယ္။ မၾကာခင္မွာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အႀကီးဆုံး ဒီေရကန္ႀကီးဟာ ဒ႑ာရီ စာရင္းထဲ ၀င္ေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္ }

{တရုပ္ျပည္အလယ္ပိုင္း  Hubei ျပည္နယ္ရဲ႕  Hanjiang ျမစ္ကမ္းပါးေပၚမွာ ေရရွာမရေတာ႔လို႔ ေသဆုံးရတဲ႔ သတၱ၀ါေတြမ်ားစြာထဲက တစ္ေကာင္ (May 19, 2011)  Hanjiang ျမစ္လက္တက္ဟာ ယန္စီရဲ႕ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ ခမ္းေျခာက္ျမစ္လက္တက္ထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။  [Photo/Xinhua]}

{Henan ျပည္နယ္မွ ခမ္းေျခာက္လာေနေသာ အ၀ါေရာင္ျမစ္ကမ္းပါး တစ္ေနရာ [File Photo: China News Service]}

သူတို႔ယန္စီကိုအားပါးတရေခ်ေတာ္တင္ၿပီးၿပီ။ယန္စီတင္မသူတို႔တိုင္းျပည္ထဲကအခရာျမစ္ႀကီး ေျခာက္ျမစ္ကိုလည္း   ေျခေတာ္တင္ခဲ႔ၿပီးၿပီ။သူတို႔ျပည္ထဲကရွိသမွ် ျမစ္ေတြကို ေျခေတာ္တင္လို႔ အားရေတာ႔၊သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရး ယႏၱရားေတြဆက္လက္လည္ပတ္ဖို႔အတြက္..concretejunkႀကီးေတြကိုလွ်ပ္စစ္ေပးဖို႔..အေသြးအသားစုတ္ထုတ္ဖို႔   ျမစ္မႀကီးေတြကို ေတြ႕လိုေတြ႕ျငား.. ပတ္၀န္းက်င္ကို လွည္႔လည္ၾကည္႔လိုက္တယ္။

သူတို႔ ေတြ႕သြားတယ္။

တိုင္းျပည္ေသးေသးေလးတစ္ခုထဲက ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ ဧရာဝတီ ကို သူတို႔ ေတြ႕သြားတယ္။ အဲဒီတိုင္းျပည္ဟာ ဟိုးတုန္းကေပါ့.. လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ဆန္ေရစပါးေတြ ထြက္ခဲ႔လို႔ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က ႏိုင္ငံေတြကေတာင္ အားက်ေမွ်ာ္ကိုးခဲ႔ရတဲ႔တိုင္းျပည္။အဲသလို..ဆန္ေရစပါးေတြေၿပာင္းပဲသီးႏွံေတြအလွ်ံပယ္ထြက္ေအာင္ ဓာတ္သတၱိ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တစ္ျပည္လုံးႏွံ႔ေအာင္ သယ္ေဆာင္ေပးေနတဲ႔ ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ေသြးေၾကာမႀကီးကို ေဖာက္ထုတ္ၿပီး တစိမ္႔စိမ္႔ယိုစီးလာမယ္႔ ေသြးေတြကို စိမ္ေျပနေျပေသာက္ခ်င္လြန္းလို႔ သူတို႔ေတြဟာ…. သြားေရတမ်ားမ်ားနဲ႔ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ျဖစ္ေနခဲ႔တာ ၾကာပါၿပီ။

{ဧရာဝတီ ရဲ႕ မ်ိဳးျပဳန္းလုနီး လင္းပိုင္မ်ား}

သူတို႔ဟာ..ဧရာဝတီကိုေျခေတာ္တင္ဖို႔ၿပဳံးၿပဳံးႀကီးရႈစားေနၾကၿပီ။ ေက်နပ္လြန္းလို႔ ေအာ္ဟစ္ရယ္ေမာေနသံေတြဟာ မေကာင္းဆိုး၀ါးေတြရဲ႕ရယ္သံေတြလိုပဲ  ေမခ၊ ေမလိခ ေတာင္နံရံေတြေပၚမွာ ပဲ႔တင္ထပ္ ရိုက္ခတ္ေနၾကတယ္…..

အဲဒီတိုင္းျပည္ကေလးဟာ …အေတြးအေခၚ… ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ျဖည္းျဖည္း ၀ါးမ်ိဳခံေနရတယ္…။…
အဲသလိုအမ်ိဳခံေနရတန္းလန္းမွာေတာင္ မ်ိဳေနတဲ႔ သူေတြကို အထင္ႀကီးစြာ ေမာ႔ၾကည္႔ေနရရွာတယ္။ အဲဒီတိုင္းျပည္ကေလးဟာ….အရွင္လတ္လတ္ဂုတ္ေသြးစုတ္ခံေနရတယ္…ဂုတ္ကို ေသြးစုတ္ခံေနရတာေတာင္   ေသြးသံရဲ ရဲ သြား စြယ္ႀကီးေတြကို ေမာ႔ေငးရင္း..
 “ေတာ္လိုက္တဲ႔ စီးပြားေရးသမားေတြ”ဆိုၿပီး တဖြဖြ ခ်ီးက်ဴးေနလိုက္ၾကေသးတယ္။
သူတို႔ဟာ…တိုင္းျပည္ကို စိမ္ေျပနေျပ မ်ိဳလို႔ အားမရေတာ႔…တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေသြးေၾကာမႀကီးကိုျဖတ္ေတာက္.. အစိမ္းလိုက္ ေသာက္..
ေအာင္ေသေအာင္သား စားၾကေတာ႔မယ္။
ဒါကို…. လည္စင္းခံေပးရင္း
ေက်ေက်နပ္နပ္ႀကီးနဲ႔ … ေသြး အေသာက္ခံေနၾကသူေတြကို……
ဘယ္လို နားလည္ရမွာလဲ….
လူေတြဟာ… သဘာ၀တရားကို အတင္းအဓၵၵမ လုယူတတ္ၾကတယ္။
အဲသလို.. အလုယူခံရတဲ႔ သဘာ၀တရားဟာ တန္ျပန္တုံ႔ျပန္တဲ႔ အခါမွာ..
လူသားေတြပဲ  နစ္နာဆုံးရႈံးၾကရတတ္ပါတယ္။
သူတို႔ေတြရဲ႕ ဂုတ္ေသြးစုတ္ခံေနရျခင္းမွ…. တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူမ်ား ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႔ …  ရွိရွိသမွ်ေသာနတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ပါေစေတာ႔ .. လို႔…..

ဧရာဝတီ ဟာ ငိုေၾကြးရင္း ေတာင္းပန္ေနပါေတာ႔တယ္။

(( က်မဟာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္တစ္ေယာက္ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ဒီစာကို ျမန္မာျပည္သူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စာေတြအမ်ားႀကီးဖတ္ၿပီးတဲ႔ေနာက္… ႏွလုံးသားနဲ႔ ေရးပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ သူတို႔ဖ်က္ဆီးစရာ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ က်မတို႔တိုင္းျပည္မွာ.. ဟိုဘက္ထိပ္ကေန ဒီဘက္ထိပ္ကို စီးတာ.. ဒီျမစ္ကေလးပဲ … ရွိပါတယ္။
တစ္ေန႔မွာ…
ေနာင္လာေနာက္သားေတြဟာ..
ဒီေနရာမွာ…
ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ့ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ရွိခဲ႔ဖူးတယ္…
ျမန္မာဆိုတဲ႔ လူမ်ိဳးေတြ ေနခဲ႔ဖူးတယ္…
ဆိုၿပီး….
ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ ပုံျပင္ေတြ ေျပာၾကေတာ႔မွာမ်ိဳး မျဖစ္ပါေစနဲ႔လို႔ဘဲ …. ဆုေတာင္းရေတာ႔မလို ျဖစ္ေနရပါၿပီ ))
စာေရးလို႔အၿပီး..
ေခါင္းစဥ္တပ္လို႔အၿပီးမွာ..
မ်က္ရည္က်ပါတယ္ ဧရာဝတီ။
(အိမ့္ခ်မ္းေျမ့)

သူတို႔ဟာ…ကမၻာေပၚမွာတတိယအရွည္ဆုံးနဲ႔အာရွမွာအရွည္ဆုံးျမစ္ျဖစ္တဲ႔ယန္စီဆိုတဲ႔ျမစ္ႀကီးကိုပိုင္ဆိုင္ထား ခဲ႔တယ္။
အဲသလိုရွည္လ်ားလွပတဲ႔ကမၻာ႔အ႔ံဖြယ္ယန္စီီျမစ္ႀကီးဟာဆိုရင္ယဥ္ေက်းမႈေတြအမ်ိဳးမိ်ဳးကိုတည္ေဆာက္ခဲ႔တဲ႔ ျမစ္ ႀကီးတစ္စင္းၿဖစ္တယ္။သူတို႔ဟာ…အဲဒီျမစ္ႀကီးကိုတိမ္ေကာ၊ပ်က္စီး၊ပတ္၀န္းက်င္သဘာ၀တရားႀကီးတစ္ခုလုံးကို   ေမွာက္လွန္ဖ်က္ဆီးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္လူေတြသာမကကၽြဲႏြားတိရစၦာန္ေတြပါဒုကၡေရာက္ေစခဲ႔တယ္။ အခုဆိုရင္.. ယန္စီျမစ္ႀကီးဟာ..ေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ႔မယ္႔ကမၻာ႔အထင္ရွားဆုံးသဘာ၀သယံဇာတ၁၀ခုထဲမွာတစ္ခုပါေနၿပီ။   ေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္မွာယန္စီဆိုတာတရုတ္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ဒ႑ာရီနဂါးႀကီးေတြလို႕ေရွးေဟာင္းစာေပက်မ္းဂန္ေ တြထဲမွာပဲရွင္သန္အသက္၀င္လႈပ္ရွားေတာ႔မယ္ထင္ရဲ႕။ဒီျမစ္ႀကီးတင္လားဆိုေတာ႔မဟုတ္ေသးဘူး၊ သူတို႔ပိုင္ဆုိင္တဲ႔ အျခား အခရာျမစ္ႀကီး ခုႏွစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ အ၀ါေရာင္ျမစ္(Yellow River)၊ ပုလဲျမစ္ ( Pearl River),  Songhua River, Huai River, Hai River နဲ႔ Liao River ေတြကိုလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ႔တယ္။  ဖ်က္ဆီးခံရတဲ႔ ျမစ္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔တိုင္းျပည္အႏွ႔ံမွာ မိုးေခါင္ေရရွားရပ္၀န္းေတြ ေပၚတယ္၊ ေရေတြႀကီးတယ္၊ လူေတြသာမက တိရစၦာန္ေတြပါ ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးေရာက္ေနတယ္။

{ေျခာက္ေသြ႔ေနတဲ႔ ျမစ္ကမ္းပါးေတြေပၚမွာ ငုတ္တုပ္ အသက္ေပ်ာက္ၾကရတဲ႔ တိရစၦာန္ေတြ }

ေရမလႊတ္တာၾကာတဲ႔ၿမစ္ေတြဟာက်ဥ္းသြားတယ္၊တိမ္သြားတတ္တယ္။ေနေရာင္ေအာက္မွာအရွင္လတ္လတ္ အၾကာႀကီးေနဖုတ္ခံရတဲ႔ကမ္းပါးေတြဟာ မာခဲသြားေတာ႔တယ္။ အဲသလို မာခဲသြားတဲ႔အတြက္… ေရလႊတ္တဲ႔အခါ မိုးရြာတဲ႔အခါေတြမွာ.. ကမ္းပါးေျမဟာ ေရကိုမစုပ္ႏို္င္ေတာ႔ဘူး။ ေရကို မစုပ္ ႏိုင္တဲ႔အတြက္ ျမစ္ေတြေရလွ်ံတယ္။ လူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကတယ္။ ျမစ္ေရလွ်ံျခင္း၊ ျမစ္ေရခမ္းေျခာက္ျခင္း စတဲ႔ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရလို႔… သူတို႔လူေတြဒုကၡေရာက္တဲ႔အခါမွာ..အနည္းငယ္အျမင္မွန္ရသေယာင္ျဖစ္လာတယ္။ယန္စီျမစ္ကိုအသက္ျပန္သြင္း ဖို႔ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားတယ္။

ဒါေပမယ္႔ ….
ဒါေပမယ္႔ …… အခ်ိန္ မမွီေတာ႔ဘူး။

ယန္စီဟာကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕တရုတ္ျပည္ကိုစီးပြားေရးျမွင့္တင္လိုမႈလုပ္ရပ္ျဖစ္တဲ႔မီတာ၂၅၀၀ေက်ာ္ရွည္တဲ႔ ေရကာ တာႀကီးေၾကာင္႔၊အရွင္လတ္လတ္ေသြးေၾကာေဖာက္၊ေသြးစုတ္ခံေနရရင္းေျခေတာ္အတင္ခံေနခဲ႔ရတယ္။ ယန္ဆီေရကာတာေၾကာင့္ခဏတာ အက်ိဳးအျမတ္ရခဲ႔ေပမယ္႔ ေနာက္ပိုင္း ဒုကၡလွလွေတြ႕တဲ႔ အခါမွာ ဘီလွ်ံေပါင္း ၂.၃ဘီလွ်ံဆုံးရႈံးခဲ႔တယ္။လူေပါင္းေလးသန္းေက်ာ္၊ ကၽြဲႏြားေကာင္ေရ ၂သန္းနီးပါးနဲ႔ လယ္ေျမေအက ၉ သန္းေက်ာ္ ဒုကၡအႀကီးအက်ယ္ေရာက္ခဲ႔႔ပါတယ္။ယန္စီေရကာတာႀကီးရဲ႕သက္တမ္းဟာအႏွစ္တစ္ရာကေနသုံးရာလို႔ခန္႔မွန္း ထားတယ္။ယန္စီေရကာတာသက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားမယ္႔ေနမွာယန္စီျမစ္ဟာလည္းတစ္ပါတည္းအစေတးခံရမွာ   ျဖစ္ပါတယ္။ ယန္စီျမစ္တစ္ေလွ်ာက္က biodiversity တစ္ခုလုံးလည္း ေပ်ာက္ဆုံးသြားေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

{ဆန္႔ငင္ဆန္႔ငင္နဲ႔ အသက္ငင္ေနခဲ႔ၿပီး ေနာက္ဆုံးေတာ႔ ဇီ၀ိန္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားၿပီျဖစ္တဲ႔  ရွန္ဆီနယ္ေျမထဲက လန္ျမစ္ }

သူတို႔ေတြဟာconcretejunkေတြျဖစ္တဲ႔မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြ၊လမ္းမႀကီးေတြဟာတိုးတက္တဲ႔ အရိပ္အေရာင္ေတြ အျဖစ္နဲ႔ေက်နပ္ေနၾကတယ္။သဘာ၀တရားရဲ႕အလွအပေတြကိုေတာ႔မတိုးတက္ျခင္းနဲ႔ေတာဆန္ျခင္းလို႔ လြဲမွားစြာ (ဒါမွမဟုတ္)သိသိနဲ႔ေခါင္းမာစြာ..ယူဆေနၾကတယ္။ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာရွိတဲ႔တိုင္းျပည္ထဲမွာေရကာတာအမ်ားဆုံး တိုင္းျပည္အျဖစ္နဲ႔ကိုယ္႔မ်က္ႏွာကမ်က္လုံးကိုေဖာက္ထုတ္ေနတဲ႔တိုင္းျပည္ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ၀ိုင္းသတိေပးတာကို သူတို႔ နားမေထာင္ခဲ႔ဘူး။သူတို႔ေတြေဆာက္တဲ႔ေရကာတာေၾကာင့္လူေပါင္းသုံးေသာင္းေသဆုံးခဲ႔ၿပီးၿပီ။ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြေဘးကခမ္းေျခာက္တိမ္ေကာေနတဲ႔ျမစ္ေတြ ေရခ်ိဳကန္ေတြ၊ ေျမေတြကၽြံလို႔ နစ္၀င္သြားတဲ႔ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ၊အက္စစ္ေရေတြ၊ ေပ်ာက္ဆုံးသြားတဲ႔ရွားပါးတိရစၦာန္ေတြဟာ..တိုးတက္ျခင္းရဲ႕  ျပယုဒ္ေတြတဲ႔လား….။

  {ေရေတြခမ္းသြားလို႔ ေျမပက္ၾကားအက္ေတြျဖစ္၊ ေျမေတြဟာ ေရတိုက္စားျခင္းခံရ၊  စပါးစိုက္စရာေျမမရွိ… အက္စစ္ေရေတြထဲမွာလည္း  ဘယ္ငါးမွ မရွိလို႔  ႀကံရာမရျဖစ္ေနရွာတဲ႔ ယန္စီျမစ္ကမ္းနဖူးေပၚက တံငါသည္ တစ္ဦး}

{တရုတ္ျပည္  Jiangxi ျပည္နယ္က စိမ္းစိုခဲ႔တဲ႔  Poyang ေရကန္ထဲကို ေရေတြ မ၀င္ေတာ႔လို႔ ပက္ၾကားအက္ေနတဲ႔ ေျမျပင္ေပၚမွာ ေငးေမာေနတဲ႔ လူတစ္ေယာက္။ November 26.- The water level of the largest freshwater lake in China has fallen to dangerous limits due to severe droughts since this summer.}

ယန္စီျမစ္ေရခမ္းျခင္းဟာ အနီးအနားပတ္၀န္းက်င္က ျမစ္စြယ္ေပါင္း ၃၀၀ နီးပါးနဲ႔ ေရကန္ ၂၆၆ ကန္ကိုလည္း ဒိုမီနိုeffect လို ဆက္ဆက္ၿပီး ခမ္းေျခာက္ေစပါတယ္။

၂၀၀ဂ ခုႏွစ္မွာ လႈပ္သြားတဲ႔ ငလွ်င္ႀကီးဟာ Zipingpu Damေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလို႔ေျပာေနတဲ႔ သိပံၸပညာရွင္ေတြရဲ႕ စကားေတြကို နားပိတ္ထားၾကတယ္။ ဘရာဇီး၊ ကေနဒါနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လုံး ၇၅GW မွ ၈၅GW ေရပါ၀ါထုတ္တဲ႔ အခ်ိန္မွာ တရုတ္ျပည္ကေတာ႔ လာမယ္႔ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ ၁၄၀GW ထပ္ထုတ္ပါဦးမယ္။

ဒီလို… တိုးတက္ျခင္းေတြရဲ႕ေနာက္မွာ ေပးဆပ္မႈေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ…. ဘယ္ေလာက္ဆက္ရွိလာမလဲ…. ဆိုတာကို မစဥ္းစား ႏိုင္ၾကေလာက္ေအာင္ ေလာဘေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္လိုမႈေတြနဲ႔.. အမိုက္ေမွာင္ဖုံးေနခဲ႔တယ္။

{ေျခာက္ေသြ႔ေနၿပီျဖစ္တဲ႔  Hubei ျပည္နယ္ထဲက Honghu ေရကန္ထဲမွာ ေသဆုံးေနတဲ႔ ငါးေတြပါ။ (May 20, 2011)  The Yangtze River, China’s longest, has been plagued by a severe drought, with the lowest level of rainfall this year since 1961, an official with the river’s flood control and drought relief headquarters said Monday, Xinhua News Agency reported. Picture taken May 20, 2011. REUTERS/Stringer (CHINA - Tags: ENVIRONMENT ANIMALS)}

{ တရုပ္ျပည္အေရွ႕ဘက္ပိုင္း ၊ Jiangxi ျပည္နယ္က Poyang ကန္ ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕အႀကီးဆုံး ေရ၀င္/ေရထြက္ကန္ႀကီးပါ။ အခုဆိုရင္ ကန္ထဲမွာ ေရဟာ ၁၀ပုံ ၁ပုံပဲ က်န္ပါေတာ႔တယ္။ မၾကာခင္မွာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ အႀကီးဆုံး ဒီေရကန္ႀကီးဟာ ဒ႑ာရီ စာရင္းထဲ ၀င္ေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္ }

{တရုပ္ျပည္အလယ္ပိုင္း  Hubei ျပည္နယ္ရဲ႕  Hanjiang ျမစ္ကမ္းပါးေပၚမွာ ေရရွာမရေတာ႔လို႔ ေသဆုံးရတဲ႔ သတၱ၀ါေတြမ်ားစြာထဲက တစ္ေကာင္ (May 19, 2011)  Hanjiang ျမစ္လက္တက္ဟာ ယန္စီရဲ႕ ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ ခမ္းေျခာက္ျမစ္လက္တက္ထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။  [Photo/Xinhua]}

{Henan ျပည္နယ္မွ ခမ္းေျခာက္လာေနေသာ အ၀ါေရာင္ျမစ္ကမ္းပါး တစ္ေနရာ [File Photo: China News Service]}

သူတို႔ယန္စီကိုအားပါးတရေခ်ေတာ္တင္ၿပီးၿပီ။ယန္စီတင္မသူတို႔တိုင္းျပည္ထဲကအခရာျမစ္ႀကီး ေျခာက္ျမစ္ကိုလည္း   ေျခေတာ္တင္ခဲ႔ၿပီးၿပီ။သူတို႔ျပည္ထဲကရွိသမွ် ျမစ္ေတြကို ေျခေတာ္တင္လို႔ အားရေတာ႔၊သူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရး ယႏၱရားေတြဆက္လက္လည္ပတ္ဖို႔အတြက္..concretejunkႀကီးေတြကိုလွ်ပ္စစ္ေပးဖို႔..အေသြးအသားစုတ္ထုတ္ဖို႔   ျမစ္မႀကီးေတြကို ေတြ႕လိုေတြ႕ျငား.. ပတ္၀န္းက်င္ကို လွည္႔လည္ၾကည္႔လိုက္တယ္။

သူတို႔ ေတြ႕သြားတယ္။

တိုင္းျပည္ေသးေသးေလးတစ္ခုထဲက ျမစ္တစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ ဧရာဝတီ ကို သူတို႔ ေတြ႕သြားတယ္။ အဲဒီတိုင္းျပည္ဟာ ဟိုးတုန္းကေပါ့.. လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ဆန္ေရစပါးေတြ ထြက္ခဲ႔လို႔ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က ႏိုင္ငံေတြကေတာင္ အားက်ေမွ်ာ္ကိုးခဲ႔ရတဲ႔တိုင္းျပည္။အဲသလို..ဆန္ေရစပါးေတြေၿပာင္းပဲသီးႏွံေတြအလွ်ံပယ္ထြက္ေအာင္ ဓာတ္သတၱိ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တစ္ျပည္လုံးႏွံ႔ေအာင္ သယ္ေဆာင္ေပးေနတဲ႔ ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ေသြးေၾကာမႀကီးကို ေဖာက္ထုတ္ၿပီး တစိမ္႔စိမ္႔ယိုစီးလာမယ္႔ ေသြးေတြကို စိမ္ေျပနေျပေသာက္ခ်င္လြန္းလို႔ သူတို႔ေတြဟာ…. သြားေရတမ်ားမ်ားနဲ႔ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ျဖစ္ေနခဲ႔တာ ၾကာပါၿပီ။

{ဧရာဝတီ ရဲ႕ မ်ိဳးျပဳန္းလုနီး လင္းပိုင္မ်ား}

သူတို႔ဟာ..ဧရာဝတီကိုေျခေတာ္တင္ဖို႔ၿပဳံးၿပဳံးႀကီးရႈစားေနၾကၿပီ။ ေက်နပ္လြန္းလို႔ ေအာ္ဟစ္ရယ္ေမာေနသံေတြဟာ မေကာင္းဆိုး၀ါးေတြရဲ႕ရယ္သံေတြလိုပဲ  ေမခ၊ ေမလိခ ေတာင္နံရံေတြေပၚမွာ ပဲ႔တင္ထပ္ ရိုက္ခတ္ေနၾကတယ္…..

အဲဒီတိုင္းျပည္ကေလးဟာ …အေတြးအေခၚ… ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ျဖည္းျဖည္း ၀ါးမ်ိဳခံေနရတယ္…။…
အဲသလိုအမ်ိဳခံေနရတန္းလန္းမွာေတာင္ မ်ိဳေနတဲ႔ သူေတြကို အထင္ႀကီးစြာ ေမာ႔ၾကည္႔ေနရရွာတယ္။ အဲဒီတိုင္းျပည္ကေလးဟာ….အရွင္လတ္လတ္ဂုတ္ေသြးစုတ္ခံေနရတယ္…ဂုတ္ကို ေသြးစုတ္ခံေနရတာေတာင္   ေသြးသံရဲ ရဲ သြား စြယ္ႀကီးေတြကို ေမာ႔ေငးရင္း..
 “ေတာ္လိုက္တဲ႔ စီးပြားေရးသမားေတြ”ဆိုၿပီး တဖြဖြ ခ်ီးက်ဴးေနလိုက္ၾကေသးတယ္။
သူတို႔ဟာ…တိုင္းျပည္ကို စိမ္ေျပနေျပ မ်ိဳလို႔ အားမရေတာ႔…တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေသြးေၾကာမႀကီးကိုျဖတ္ေတာက္.. အစိမ္းလိုက္ ေသာက္..
ေအာင္ေသေအာင္သား စားၾကေတာ႔မယ္။
ဒါကို…. လည္စင္းခံေပးရင္း
ေက်ေက်နပ္နပ္ႀကီးနဲ႔ … ေသြး အေသာက္ခံေနၾကသူေတြကို……
ဘယ္လို နားလည္ရမွာလဲ….
လူေတြဟာ… သဘာ၀တရားကို အတင္းအဓၵၵမ လုယူတတ္ၾကတယ္။
အဲသလို.. အလုယူခံရတဲ႔ သဘာ၀တရားဟာ တန္ျပန္တုံ႔ျပန္တဲ႔ အခါမွာ..
လူသားေတြပဲ  နစ္နာဆုံးရႈံးၾကရတတ္ပါတယ္။
သူတို႔ေတြရဲ႕ ဂုတ္ေသြးစုတ္ခံေနရျခင္းမွ…. တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူမ်ား ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႔ …  ရွိရွိသမွ်ေသာနတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ပါေစေတာ႔ .. လို႔…..

ဧရာဝတီ ဟာ ငိုေၾကြးရင္း ေတာင္းပန္ေနပါေတာ႔တယ္။

(( က်မဟာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္တစ္ေယာက္ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ဒီစာကို ျမန္မာျပည္သူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စာေတြအမ်ားႀကီးဖတ္ၿပီးတဲ႔ေနာက္… ႏွလုံးသားနဲ႔ ေရးပါတယ္။ တရုတ္ျပည္မွာ သူတို႔ဖ်က္ဆီးစရာ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ က်မတို႔တိုင္းျပည္မွာ.. ဟိုဘက္ထိပ္ကေန ဒီဘက္ထိပ္ကို စီးတာ.. ဒီျမစ္ကေလးပဲ … ရွိပါတယ္။
တစ္ေန႔မွာ…
ေနာင္လာေနာက္သားေတြဟာ..
ဒီေနရာမွာ…
ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ့ျမစ္ႀကီးတစ္စင္း ရွိခဲ႔ဖူးတယ္…
ျမန္မာဆိုတဲ႔ လူမ်ိဳးေတြ ေနခဲ႔ဖူးတယ္…
ဆိုၿပီး….
ဒ႑ာရီဆန္ဆန္ ပုံျပင္ေတြ ေျပာၾကေတာ႔မွာမ်ိဳး မျဖစ္ပါေစနဲ႔လို႔ဘဲ …. ဆုေတာင္းရေတာ႔မလို ျဖစ္ေနရပါၿပီ ))
စာေရးလို႔အၿပီး..
ေခါင္းစဥ္တပ္လို႔အၿပီးမွာ..
မ်က္ရည္က်ပါတယ္ ဧရာဝတီ။
(အိမ့္ခ်မ္းေျမ့)